Hepimizin hayranlık duyduğu “Cumhuriyeti böyle kazandık” fotoğrafının hikâyesini Gülse Birsel’den dinleyin.
29 Ekim 2023 bizim için çok heyecanlı ve heyecan dolu bir tarih. Cumhuriyetimizin 100. yılını kutladığımız bu günde birbirinden güzel anma, tebrik mesajları ve fotoğrafları paylaşmaya devam ediyoruz. Atalarımızı andığımız bu günde sosyal medyada sıkça paylaşılan paylaşımlardan biri de “Cumhuriyeti böyle kazandık” fotoğrafı. Peki bu fotoğrafın gerçek hikayesini biliyor musunuz?
Türkiye Cumhuriyeti 29 Ekim 2023 Pazar günü 100. yılını kutluyor.
29 Ekim’de TBMM’ye sunulan anayasa değişikliğinin kabul edilmesiyle 100 yıl önce ilan edilen yeni hükümet şekli Cumhuriyet, bugün yıldönümünü kutluyor.
Bir yanda Cumhuriyet coşkusunu taşıyanlar bugüne özel olarak sosyal medyada paylaşımlar yapmaya devam ediyor.
Sosyal medyada mesajlar, fotoğraflar, karikatürler, görseller ve aklınıza gelebilecek birçok paylaşım karşımıza çıkıyor. Herkes Atatürk’ü, silah arkadaşlarını ve bu vatan için her şeyini feda eden Türk milletini hatırlıyor.
Sosyal medyada en çok görülen anma görsellerinden biri de “Cumhuriyeti böyle kazandık” fotoğrafıdır.
Bu fotoğraf 1933 yılında Uşak’ta çekilmiştir. Kurtuluş Savaşı’nda Yunan işgalini durdurmayı başaran kahraman Uşak halkı, topraklarından vazgeçmemenin gururunu ve mutluluğunu yaşıyor. Yazdıkları destanın 10’uncu yılını davul ve zurnalarla düzenlenen törenle kutluyorlar. Cumhuriyeti kutlayan bu fotoğraf Uşak’ın ilk fotoğrafçısı, diğer adıyla Foto Kazım Hüsnü Kazım Özler tarafından çekildi. Tarihten miras kalan bu meydan onun elleriyle ölümsüzlüğe kavuşuyor.
Bu fotoğraf yıllardır sosyal medyada gördüğümüz, renklenen, içimizi ısıtan bir anı oldu.
Ayrıca orijinal versiyonu Uşak Belediyesi Şehir Tarihi Müzesi’nde sergilenmektedir.
Bu fotoğrafın asıl hikayesini 2015 yılında Gülse Birsel’den öğrendik. O, bu anlamlı ikonik fotoğrafın tozlu hikayesini “Uşaklı bir ailenin hikayesi… Benim ailem…” başlıklı yazısında anlattı.
Kurtuluş Savaşı’nın sembollerinden biri haline gelen ‘Cumhuriyeti böyle kazandık’ başlıklı meşhur fotoğrafı bilirsiniz. Bu fotoğraf 1933 yılında çekilmiş. O zavallı şehir Uşak, Cumhuriyeti küçük fırsatlarla ama gururla kutluyor. Yani burası babamın memleketi.’
Daha önce dedesinin Kurtuluş Savaşı gazisi olduğunu belirtmişti.
‘Babası, benim dedem, Kurtuluş Savaşı’nda 4 madalya almış Asım Bey’dir. O dönemde lakabı, Kurtuluş Savaşı’nda savaşanlara sık sık verilen isim olan ‘Mücahit Asım’dı. Cihat kelimesinin, Ortadoğu’da olduğu gibi kendine bomba bağlayıp temiz insanların ortasında patlatmak anlamında değil, bu ülkenin bağımsızlığı için cesurca savaşmak anlamına geldiği yıllar.
Dedemin üzerinde 33 kurşun deliği olan bir pelerini var ve bu daha sonra farklı bir savaş anısı olarak Tarih Kurumu’na bağışlanmış.’
Fotoğraftaki siyah ceketli ve kravatlı adam Gülse Birsel’in babasının kuzeniydi.
‘Gelelim fotoğrafın farklı hikayesine ve benimle ilgili hikayesine: 1933 Cumhuriyet Bayramı’nda çekildi. Uşak’ın ilk fotoğrafçısı Hüsnü Kazım Özler tarafından. Babamın deyimiyle ‘Fotoğraf Kazım’.
Fotoğrafta gördüğünüz siyah ceketli ve kravatlı adam babamın kuzeni! Dedem Mücahit Asım’ın eşi (yani anneannemin) amcasının oğlu Kamil Kabalak. O zamanlar Uşak, Kütahya’nın bir ilçesiydi ve Kamil Bey o ilçenin belediye başkanıydı.’
1990’lı yıllarda arşivden çıkardıkları bu fotoğrafı yanlışlıkla “Ankara” diye kaydettiler.
‘1990’ların başında babam bu fotoğrafı evde buldu! Fotoğraftaki kuzeni Kamil Kabalak’ın oğlu Hasan Kabalak’a Ankara’ya gönderiyor. Genelkurmay arşivine de gönderiyorlar. Ancak yanlışlıkla 1929 yılında Ankara’da çekildiği arşive kaydedilmiştir.’
Daha sonra Kamil Kabalak’ın yeğeni, fotoğrafın Uşak’ta çekildiğini söyleyerek Ankara ibaresinin değiştirilmesi için dava açtı.
‘2007 yılında fotoğraftaki Kamil Kabalak’ın yeğeni Tuğgeneral Zeki Güngör (ne yazık ki yakın zamanda vefat etti), amcasının askeri tesisteki ‘Ankara–1929′ yazılı fotoğrafını görüyor. Düzeltilmesi için dava açıyor. Fotoğrafın Uşak’ta çekildiği belirlendi.’
