İstanbul Ticaret Borsası Lideri Ali Kopuz, “Pahalılık açısından zincir marketlerin sorumluluğu az değil ama yarattıkları sorunlar bununla da sınırlı değil. Zincir marketler göründüğünden daha suçlu” dedi. sözlerini kullandı.
İSTİB’den yapılan açıklamada Kopuz’un İstanbul Ticaret Borsası Aralık ayı Meclis Toplantısı’nda yaptığı konuşmada zincir marketlerin kullandığı sözlere yer verildi.
Kopuz, zincir marketlerin yarattığı tek sorunun pahalılık olmadığını söyledi. Piyasanın kartel şeklinde bir uzlaşmaya vardığı sonucuna vardı ve tabiri caizse onlara para cezası verdi. Geçen ay, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu fahiş fiyat artışı ve stokçuluk yaptığı tespit edilen işletmelere büyük para cezaları verdi. Yani söz konusu zincir mağazaların fiyat politikalarıyla ilgili adli sicilleri var ve yeniden cezaya çarptırıldılar.”
“Çiftçimizden gıda üreticisine, iş adamından esnafımıza herkesin canı yanıyor”
Ancak Kopuz, pahalılığın bu pazarların yol açtığı sorunlardan sadece biri olduğunu söyledi. “Uygun fiyata satmıyorlar. Dolayısıyla hem tüketiciyi hem de üreticiyi mağdur ediyorlar.” ifadelerini kullandı.
“Gıda sanayicileri israf ediyor”
Konuyla ilgili değerlendirmesini sürdüren Kopuz, şöyle devam etti:
“Bununla da kalmıyor, gıda üreticilerini ve sanayicilerini de üretimden uzaklaştırıyorlar. Pazar hakimiyetleri nedeniyle gıda üreticilerini pazar güçlerini kullanarak yaptıkları anlaşmalar dayanılmaz. Fiyat ve vade dayatması, raf kirası, vade sonu veya iade olarak yaptıkları iadeler.” Tavsiye edilen tüketim tarihi yaklaştıkça gıda üreticileri mağdur oluyor.Birçok gıda üreticisi bu pazarlara tedarik sağlamakta zorlanıyor hatta iflas ediyor.”
“Esnaf olmayacak”
Esnafın bu durumdan muzdarip olduğunu belirten Ali Kopuz, “Esnafımızın tecrübesi yıllardır gözümüzün önünde yaşanıyor. Yaptıkları kampanyalarla küçük esnafa yaşama hakkı vermiyorlar. Küçük esnafı bitirdiler. 80 binin üzerindeydi, bu sayı şu anda 30 binin altına düştü. Sadece bakkallar. Kampanyalardan sadece züccaciye ve kırtasiye esnafı değil, esnafımız da etkileniyor. Bu gidişle esnaf kalmayacak.” değerlendirmesini yaptı.
“Fırıncıları hammadde almaya zorluyorlar”
Büyük zincir marketlerin mağduriyetinde fırıncıların da payı olduğunu ifade eden İSTİB Başkanı Kopuz, şu ifadeleri kullandı:
“Alacakları ekmeğin alış fiyatını belirleyip fırıncılara dayatıyorlar. Temel besin maddelerinde yüzde 20’lik kar marjını aştıkları için bu farkı fırıncılara servis faturası keserek tahsil ediyorlar. Bu yetmezmiş gibi, Kendilerinden un almaya zorluyorlar.Devletimizin fiyatları düşük tutmak için yaptığı yönetmeliği bile çiğniyorlar.Sadece un değil susam, ekmek karışımları vs. Hangi pestisit firmasıyla çalışacağını empoze et.
Eskilerin ‘Rab, her zaman bana’ dediği şey buydu. Onlarınki de ona benzer. Ama bu böyle gitmez. Bu yanlış sistemi düzeltmek için devlete çok iş düşüyor. Devlet ve Rekabet Kurumu bu işe bir son vermeli, daha etkin tedbirler almalı ve yeni düzenlemelerle ağırlaştırılmış cezalar vermelidir. Nitekim dün itibarıyla zincir marketlere ilişkin “Perakende Ticarette Uygulanacak Esas ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”te düzenleme yapıldı. Bundan böyle gıda perakende sektöründe 200’den fazla şubesi bulunan zincir mağazalar, sattıkları ürünleri ve şubelerinin verilerini Ticaret Bakanlığı’nın sistemine aktaracak. Bakanlık gerekli gördüğü takdirde bu verileri ilgili kurum, kuruluş ve kamuoyu ile paylaşacaktır. Bu adımları önemli buluyorum.”
Kopuz ayrıca, Piyasa Kanunu ve Perakende Kanunu’nun bir an önce çıkması gerektiğini belirterek, “Öncelikle küçük esnafımızın önünü açacak yeni Perakende Maddesinde süre ve mesafe kuralı konulmalı. Bu tedbirlere ek olarak ulusal zincir marketlerde züccaciye, kırtasiye, mobilya ve teknolojik eserler de satılabilir.Bu konuda bir çerçeve belirlenmeli ve bu eserlerin satılabileceği noktalar esnaf lehine düzenlenmelidir. Tüm bu tedbirlerin vatandaşın ihtiyaçlarını daha uygun fiyatlara karşılamasına, esnafımıza nefes almasına ve enflasyonun düşmesine vesile olacağına inanıyorum.” şeklinde görüşlerini paylaştı.
